(als pdf-bestand: jv04.pdf )

Milieuraad Mortsel - Jaarverslag 2004

Inleiding

• De Mortselse milieuraad bestaat uit een groep inwoners die op totaal vrijwillige basis maandelijks samenkomen om te discussiëren over lokale milieuthema’s.
• De leden van de milieuraad stellen hun expertise ter beschikking, zonder dat hierbij partijpolitieke of persoonlijke belangen spelen.
  Een kritische, innoverende en opbouwende kijk op het Mortselse milieubeleid is een kenmerk van een goed functionerende milieuraad.
• De leden van de milieuraad oordelen op basis van hun persoonlijke kennis:
  • De ervaringen uit hun thuissituatie
  • De waarnemingen die ze in hun buurt maken, 24 uur op 24
  • De contacten die ze onderhouden met de bevolking
  • Ervaringen uit hun werksituatie of vrijetijdsbesteding
• De leden van de milieuraad hebben een grote portie engagement. Op maandelijkse basis vergaderen ze onbaatzuchtig en zonder enige vergoeding rond milieuthema’s. De gemeenschappelijke ambitie is mee te werken aan een aangename leefomgeving in de stad.
• De leden van de milieuraad vormen ook een niet te onderschatten communicatiekanaal naar de bevolking toe.

Algemeen

• Samenwerkingsovereenkomst Vlaams Gewest – gemeenten "Milieu als opstap naar duurzame ontwikkeling" van december 2001 legt aan de milieuraad op om een jaarverslag op te stellen waarin minimum volgende punten belicht worden:
  • opsomming van bestaande reglementen met betrekking tot de oprichting en werking van de milieuraad
  • samenstelling (namen, vertegenwoordigers van doelgroepen/burgers, stemgerechtigd/niet-stemgerechtigd, vaste waarnemers, functie binnen de milieuraad)
  • financiële, logistieke, informatieve en educatieve ondersteuning door de gemeente
  • schematisch overzicht van de data van de vergaderingen en de belangrijkste agendapunten
  • een schematisch overzicht van alle uitgebrachte adviezen: onderwerpen en aard, gevolgen, respons van de gemeente
  • andere activiteiten (vb. gevoerde sensibiliseringsacties, educatieprojecten)
  • globale zelfevaluatie van de werking van de milieuraad
• Dit jaarverslag schetst bondig de werking van de Mortselse Milieu Advies Raad gedurende 2004.

Bestuurlijk kader waarbinnen de milieuraad werkt

• De statuten van de Milieu Advies Raad werden vastgelegd tijdens de zitting van de gemeenteraad van 29 juni 1992.
• De statuten werden in 1999 aangepast om autonoom (en dus flexibel) over de werkingsmiddelen te kunnen beschikken (beslissing gemeenteraad 14/12/1999).
• Op 8 mei 2003 werden de statuten nogmaals aangepast. Deze aanpassing werd gevraagd door de stad Mortsel, als gevolg van de evaluatie van de samenwerkingovereenkomst Vlaams Gewest – gemeenten "Milieu als opstap naar duurzame ontwikkeling" van december 2001.
  Er werd van de gelegenheid gebruik gemaakt om, naast de opgelegde wijzigingen, de overige bepalingen van de statuten ook volledig af te stemmen op de tekst van de convenant.
• De evaluatie van de samenwerkingovereenkomst voorzag ook het opstellen van een "afsprakennota tussen het stadsbestuur en de milieuraad", die werd goedgekeurd door de gemeenteraad op 30 september 2003.
• Een huishoudelijk reglement regelt de dagdagelijkse werking van de milieuraad.

Samenstelling en aanwezigheden in 2004

Lidmaatschap van de milieuraad

• De statuten van de milieuraad leggen volgende voorwaarden op aan het lidmaatschap:
  • Elke Mortselse burger kan lid van de milieuraad worden door aan 50 % van de vergaderingen deel te nemen.
  • Om stemgerechtigd te zijn, mag men geen politiek mandaat uitoefenen of tewerkgesteld zijn als stedelijk ambtenaar.

Aanwezigheden in 2004:

(alle personen die slechts éénmaal aanwezig waren werden niet vermeld)

Bestuur van de milieuraad in 2004:

Ledenaantal:

Ledenevolutie van de raad in 2005:

• Rekening houdend met de aanwezigheden in 2004, zal de Milieu Advies Raad voor werkjaar 2005 bestaan uit 14 leden, waarvan 12 stemgerechtigd zijn. Het ledenaantal blijft in 2004 stabiel, maar is relatief laag.
• In 2004 mogen we 2 nieuwe leden verwelkomen. Één persoon was totaal nieuw, één persoon was reeds deelnemer in 2003 en had dus reeds milieuraad-ervaring.
• Negen van de 12 stemgerechtigde leden waren in 2003 reeds stemgerechtigd.
• Één niet-stemgerechtigd lid in 2004 zal in 2005 wel stemrecht hebben.
• Slechts twee van de 14 leden van de milieuraad zijn niet stemgerechtigd omdat ze verbonden zijn aan het stadsbestuur.
• Alle stemgerechtigde leden uit 2004 zijn ook in 2005 stemgerechtigd.

Evenwichtige aanwezigheid van mannen en vrouwen in milieuraad:

• In principe dient de milieuraad te voldoen aan de 1/3^e-regel zoals wettelijk voorgeschreven (wet 20/08/1998 - art. 120bis gemeentewet). Ook de samenwerkingsovereenkomst Vlaams Gewest – gemeenten "Milieu als opstap naar duurzame ontwikkeling" van december 2001 legt de 1/3^e-regel op. Volgens de gemeentewet kan er aan het stadsbestuur een gemotiveerde aanvraag tot afwijking aangevraagd worden.
• In 2004 bestond de milieuraad uit 5 vrouwelijke leden, waarvan er 2 stemgerechtigd zijn. Er werd dus voldaan aan de 1/3^e-regel
• In 2005 zal de milieuraad bestaan uit 3 stemgerechtigde vrouwelijke leden. Er dient dus een aanvraag tot afwijking aangevraagd worden

Vorming van de leden:

• Cursus "milieuraad":
  • In het voorjaar 2004 hebben een 4-tal leden van de milieuraad de cursus voor milieuraadsleden in Lier gevolgd.
  • programma:
    • 13/5/2004: Milieubeleid
    • 27/5/2004: De werking van de gemeentelijke milieuraad I
    • 03/6/2004: De werking van de gemeentelijke milieuraad II door Johan Vandewalle
    • 10/6/2004: Integraal waterbeleid door Didier Soens
    • 17/6/2004: De gemeentelijke begroting door Johan Vandewalle
  • Deze cursus werd georganiseerd door Tandem, een samenwerkingsverband tussen BBL en zes gewestelijke milieu- en natuurverenigingen.

Vertegenwoordiging van de diverse instanties en organisaties:

• De samenwerkingsovereenkomst Vlaams Gewest – gemeenten "Milieu als opstap naar duurzame ontwikkeling" van december 2001 stelt dat volgende instanties en/of organisaties uitgenodigd moeten worden op de milieuraad:
  • milieu- en natuurverenigingen
  • jachtverenigingen
  • onderwijsinstellingen
  • sociaal-culturele organisaties en vormingsorganisaties
  • beroepsgroepen en/of –organisaties
• Bovendien vraagt men dat ten minste een derde van de milieuraad bestaat uit leden van een milieu- en natuurvereniging.
• In Mortsel kennen we slechts twee milieuverenigingen: Natuurpunt en Bessemcomité. Minimum 5 van de 14 leden waren in 2004 lid van een milieu- of natuurvereniging.
• De andere opgesomde instanties en/of organisaties werden in het verleden reeds enkele malen benaderd, doch hebben nog steeds geen vertegenwoordiger afgevaardigd.

Werkingsmiddelen

Financiële middelen:

• In 2004 stelde het stadsbestuur een budget van 1240 euro ter beschikking van de Milieu Advies Raad. Deze subsidie werd in 12 mei 2004 uitbetaald.
• Sinds 2000 beheert de milieuraad zelf zijn middelen via een eigen bankrekening (statuutwijziging, goedgekeurd in gemeenteraad van 14 december 1999). Dit laat toe uitgaven soepel te plannen. Indien er minder uitgaven zijn dan voorzien in het budget, zullen de resterende middelen toegevoegd worden aan deze van het volgende jaar.
  De bankrekening wordt ook gebruikt als wachtrekening om gelden te ontvangen van acties (zoals de acties "Behaag Mortsel", en de verkoop van kippen) en bevat de middelen die ter beschikking gesteld zijn door het Fonds Dominique De Graeve (Koning Boudewijnstichting).
• Sinds november 2004 zijn de de middelen die ter beschikking gesteld zijn door het Fonds Dominique De Graeve op een aparte rekening geplaatst. Dit maakt een eenvoudige splitsing mogelijk tussen de middelen van de stad en de middelen van het fonds dat we ter beschikking hebben voor de uitvoering van het project "Op [de] Weg!". Deze laatste fondsen horen niet toe aan de stad Mortsel en mogen niet gebruikt worden voor andere projecten van de milieuraad.
• De milieuraad beschikte in 2004 over een financiële reserve afkomstig van overschotten uit vorige jaren. Het aanleggen van dit "spaarpotje" is een noodzaak omdat:
  • het tijdstip van uitbetaling van de werkingmiddelen door de stad onzeker is (we moeten een belangrijke periode kunnen overbruggen).
  • we deze middelen nodig hebben om grotere projecten te kunnen realiseren.
• De financiële reserves van de milieuraad zijn drastisch gezakt om twee belangrijke projecten in 2004 te financieren: "Straalt je dak?" en de "Biomarkten zuidrand".
• Voor het eerst heeft de milieuraad ook eigen middelen gegenereerd door de verkoop van bio-dranken op beide biomarkten en tijdens de "dag van het park".
• In de gemeentebegroting is er geen verschil te vinden tussen de werkingsmiddelen van de milieuraad en de middelen die door derden toegekend zijn om een project uit te voeren (en die dus niet aangewend kunnen worden voor de werking van de milieuraad).
  Om misverstanden over de financiële toestand van de milieuraad te vermijden zouden beide bedragen beter separaat ingeschreven worden op alle balansen van de stad.
• Details van de uitgaven en inkomsten: zie financieel verslag.

Logistieke ondersteuning door het stadsbestuur

• Het stadsbestuur staat in voor de verzending van de briefwisseling van de milieuraad.
• De milieuraad kan gebruik maken van de fotokopieerapparatuur (voor kleine oplagen drukwerk).
• De milieuraad kan gratis beschikken over vergaderlokalen en uitrusting voor informatie- en sensibilisatievergaderingen.
• Het stadsbestuur levert logistieke steun voor het organiseren van de kippen-, behaag- en de nestkastenactie. (o.a. vervoer, werkruimte, goederenontvangst, kantoorbenodigdheden).
• Het stadsbestuur heeft informele steun geleverd voor het collectief  tanksaneringsproject.
• Het stadsbestuur stelt ruimte ter beschikking in het stedelijk informatieblad. Zie: externe communicatie - publicatie in  "Mortsel Info"

Informatieve en educatieve ondersteuning van de milieuraad

• Het stadsbestuur bezorgt de milieuraad de informatiebrochures die haar toegezonden worden door verschillende instanties.

Overzicht van de vergaderingen in 2004:

Algemeen:

• De vergaderingen van de Milieu Advies Raad staan open voor alle belangstellenden. Iedereen heeft er spreekrecht.
• De milieuraad vergadert op vaste data:
  • 2^e donderdag van de maand: milieuraad
  • 4^e maandag van de maand: vergadering dagelijks bestuur
  • tijdens de maanden juli en augustus is er geen vergadering van de milieuraad
  • indien de vergaderdata samenvallen met (school)vakantiedagen, dan worden deze verschoven
• In 2004 werden er 10 vergaderingen van de milieuraad gehouden.
• Het aantal deelnemers aan de vergaderingen van de milieuraad blijft in 2004 stabiel op het (lage) niveau van 2003. Gemiddeld waren er 12 personen aanwezig (minimum: 8; maximum: 19; mediaan: 12)
  Gemiddeld 73 % van de stemgerechtigde leden waren aanwezig op de vergadering.
• Het aantal deelnemers op de vergaderingen is in volgende tabel in detail opgegeven:

• Het dagelijks bestuur van de milieuraad had regelmatig besprekingen ter voorbereiding van de open vergaderingen van de milieuraad. Het dagelijks bestuur omvatte in 2004 de voorzitter, de secretaris en de milieu-ambtenaar of duurzaamheidsambtenaar. Er wordt dan ook erg  regelmatig op informele basis overlegd.
  Ter voorbereiding van het thermografie-project "Straalt je dak?", het biomarkt-project en de tankslag 2004 werden ook ruimere werkvergaderingen georganiseerd.

Thema-vergaderingen:

• In 2004 zijn er geen thema-vergaderingen geweest.

De belangrijkste agendapunten van de vergaderingen 2004:

• 8 januari 2004
  • Voorstelling jaarverslag en financieel verslag
  • Statutaire vergadering
  • Voorstelling nieuwe subsidiereglementen “gevelverfraaiing” en “functioneel verbeteren van woningen”

• 12 februari 2004
  • Op [de] Weg! – toekomst project

• 11 maart 2004
  • Op [de] Weg! – toekomst project
  • Milieujaarplan 2004 - voorstelling
  • Parkbeheersplan fort 4 – voorstelling
  • Overleg luchthaven Antwerpen – bespreking voorstel “milderende maatregelen”
  • Luchtmetingen op de hoofdassen

• 22 april 2004
  • Advies geplande turnhal op buitenglacis fort 4
  • Vleermuizentelling fort 4 - 8 februari 2004

• 6 mei 2004
  • DuLo-waterplan “Boven Schijn”

• 8 juni 2004
  • Geplande retributie op afvalfracties op het recyclagepark
  • DuLo-waterplan “Boven Schijn”

• 9 september 2004
  • Advies Begrotingswijziging “milieu” – september 2004
  • Verlenging looptijd milieubeleidsplan tot 2007
  • Ontwerp begroting “Milieu 2005”
  • GNOP: stand van zaken 2004

• 14 oktober 2004
  • Bezoek aan het parkhuisje in Hove
  • Verlenging looptijd milieubeleidsplan tot 2007
  • Ontwerp begroting “Milieu 2005”

• 18 november 2004
  • Ontwerp begroting “Milieu 2005”
  • Bespreking mogelijke begeleidende maatregelen bij gescheiden rioleringstelsels
  • Charter lichthinder voor lokale besturen
  • Milieu educatief lokaaltje op fort 4: bespreking mogelijkheden en beperkingen

• 9 december 2004
  • Resultaten bodemonderzoek Agfa-Gevaert en omgeving
  • Kostprijs exploitatie containerpark: studie uitgevoerd in opdracht van VVSG

Overzicht van de uitgebrachte adviezen

Algemeen

• In 2004 werden er 7 adviezen uitgebracht.
• De milieuraad bracht op eigen initiatief 2 adviezen uit.
• Het College van Burgemeester en Schepenen heeft de milieuraad 4 maal om advies gevraagd.
• Éen advies werd opgesteld op vraag van de provinciale MiNaRaad.
• Er werden in 2004 geen adviezen verstrekt op vraag van leden van de gemeenteraad.
• De statuten schrijven een responstijd van 3 maanden voor.

Adviezen in detail:

• Volgende adviezen werden overgemaakt aan het gemeentebestuur:

• Alle adviezen werden met de algemene instemming van de vergadering uitgebracht.

Adviestermijnen en tijdstip van het gevolg door het stadsbestuur:

• De Milieu Advies Raad is in 2004 voor 2 van de 3 adviezen in kennis gesteld van het gevolg dat het stadsbestuur aan deze adviezen heeft gegeven. Voor de laatste 2 adviezen loopt nog de antwoordtermijn van 3 maanden.
  Aan 1 advies werd binnen de voorgeschreven termijn van 3 maanden gevolg gegeven.
  Voor de 3 adviezen waarvan we een gevolg zouden moeten bekomen in 2003, werd een gemiddelde responstijd van minimum 94 dagen gemeten. Ondanks de verlenging van de toegelaten responstijd van 2 naar 3 maanden, moeten we een overschrijding van de antwoordtermijn bij 2 op 3  adviezen noteren.
  Ten opzichte van 2003 is er wel een vooruitgang te merken.
• In 2004 hebben we ook het gevolg ontvangen voor 4 adviezen die uit 2003 dateren. Geen enkel van deze antwoorden kwam binnen de voorgeschreven periode (met een gemiddelde responstijd van 202 dagen).
• Het advies "studie inplanting windmolens" wacht reeds 568 dagen op een gevolg.

Externe communicatie:

website www.milieuraadmortsel.be:

• Vanaf juni 1998 beschikt de milieuraad over haar eigen website. De website is gehuisvest bij Telepolis Antwerpen en kan door iedereen gratis geraadpleegd worden.
• Vanaf de zomer 2001 beschikt de milieuraad over een eigen domeinnaam: http://www.milieuraadmortsel.be. Door dit eenvoudig te onthouden internetadres is de toegankelijkheid van onze informatie verbeterd.
• De website wordt dagelijks bezocht door gemiddeld 9,1 bezoekers. (bron: Fastcounter)

• In 2004 hebben we in totaal 3324 bezoekers gehad (4.2% meer dan in 2003). De stijging van het aantal bezoekers neemt elk jaar af, zodat we kunnen verwachten dat de site bijna aan zijn top van zijn populariteit is.
  Sinds haar ontstaan in juni 1998 telden we reeds 15312 bezoekers (bron: Fastcounter).

• De informatie op de website wordt meerdere malen per maand geactualiseerd.
  Enkele cijfers:

• Bij de bouw van de website wordt aandacht besteed aan de toegankelijkheid voor de visueel gehandicapte internetgebruiker.

Website www.milieuraad.be

• Op 16 september 2003 werd de portaalsite www.milieuraad.be officieel gelanceerd. Op deze website vindt men informatie voor, van, over en door alle gemeentelijke, provinciale en gewestelijke milieuraden.
• De Mortselse milieuraad heeft geen gebruik gemaakt van de faciliteit om ook op deze portaalsite een webstek te creëren. Dit zou impliceren dat er twee websites onderhouden zouden moeten worden.
• Er is gekozen om op www.milieuraad.be de basisinformatie van de Mortselse milieuraad te publiceren en de bezoekers door te verwijzen naar de eigen website www.milieuraadmortsel.be .

Advertenties in lokale reclameblad

• In 2004 werden 2 betalende artikels in lokale reclamebladen geplaatst om de actie "tankslag 2004" te ondersteunen.

Publicaties in Mortsel Info:

• De milieu-ambtenaar zorgt voor de publicatie van artikels in het stedelijk informatieblad.
• We moeten hier echter wel rekening houden met de lange periode tussen de deadline voor de artikels en de publicatiedatum (6 weken). Dit maakt dit communicatiemiddel ongeschikt om agenda’s voor vergaderingen of kort geplande activiteiten aan te kondigen.
• "Mortsel Info" voldoet prima om acties zoals de kippen-, nestkasten of de behaagactie te ondersteunen: er moet een grote hoeveelheid informatie verspreid worden en deze kan lang op voorhand samengesteld worden.
• De milieuraad zou het appreciëren mocht er een oplossing gevonden worden die het mogelijk maakt dat vergaderingen van de milieuraad in het stedelijk informatieblad aangekondigd worden met verwijzing naar het internetadres van de milieuraad voor meer details zoals de agenda.
  Dit was in 2004 slechts eenmaal het geval.
• Overzicht publicaties in "Mortsel Info":

Informatiepunt en tentoonstellingsstand:

• Op de Jaarmarkt was de milieuraad aanwezig met een informatiestand. Hier werd algemene informatie verstrekt over de werking van de milieuraad. Een tweede thema vormde de fiets- en wandelroutes, de behaag-actie en het uitlenen van energiemeters.
• De milieuraad had ook een beperkter informatiepunt op:
  • biomarkten van april  en september 2004
  • dag van het park (29/05/2004)

Sensibilisatieacties en andere initiatieven

Stookolietanks:

• De milieuraad heeft gewacht op een subsidie voor het buitendienststellen van stookolietanks alvorens verdere sensibilisatieacties te voeren. Dit werd in het najaar 2003 goedgekeurd in de gemeenteraad.
• 2004 was een sleuteljaar. Het project werd aan de bevolking voorgesteld op de informatie-avond van 10 februari 2004 rond het milieuvriendelijk buitendienststellen van stookolietanks.
• De burgers die geïnteresseerd waren om deel te nemen aan de actie bekwamen een vragenblad. Aan de hand van de ingeleverde formulieren werd de juiste omvang van de werken ingeschat.
• Op basis van het verzameld pakket tanksanering zijn 14 geïnteresseerde bedrijven gecontacteerd om gepersonaliseerde prijsramingen in te dienen. Acht bedrijven leverden een correcte prijsraming.
• In september 2004 werd de beste offerte geselecteerd: De firma Mourik leverde gemiddelde de beste prijs én beschikte over goede referenties.
• Op 12 oktober 2004 werd een info-avond georganiseerd voor de burgers die zich kandidaat gesteld hebben voor een tanksanering. Maarten Vanbeul van de firma gaf toelichting van de gevolgde werkwijze van een tanksanering. Erik Mertens beantwoordde de vragen over subsidies.
• De kandidaten konden dan individueel een contract afsluiten met de geselecteerde tanksaneerder.
  63 van de 65 personen (97%) die een offerte aangevraagd hebben, hebben hun tank laten buitendienststellen via de collectieve procedure.
• Op 8 november 2004 is de firma Mourik gestart met de uitvoering van de werken, een karwei dat tot begin december duurde.
• Heel wat gezinnen hebben zelf hun tank vrijgemaakt en het mangat geopend. Door deze werken zelf uit te voeren krijgt men wel een aanzienlijke korting op de prijs.
  De tankslag is onverwacht ook een sociaal gebeuren geworden. In enkele straten van de wijk "Hof van Rieth" waren er meerdere tanks te neutraliseren. De buurtbewoners hebben de handen in elkaar geslagen en elkaar geholpen bij de werken.
• De actie wordt zeer goed onthaald bij de burger. Men voelt aan dat men "tevreden" is dat men geholpen wordt om de oude tank te laten verwijderen (waar men geen raad mee wist).
• De deelnemers kunnen grotendeels opgedeeld worden in twee klassen: - jonge gezinnen die een oude stookolietank “geërfd” hebben en zich van dit probleem willen ontdoen. - oudere personen die, ter voorbereiding van een mogelijke verhuis naar een bejaardentehuis, hun eigendom “verkoopklaar” willen maken.
• Ondanks de uitgebreide informatiecampagne hebben 7 van de 65 (11%) personen zich pas aangesloten bij de actie nadat ze het initiatief leerden kennen naar aanleiding van een tanksanering in hun buurt.
  Publiciteit in gemeentelijk informatieblad en de pers volstaan niet om alle personen te bereiken.
• Alle kandidaat-deelnemers werden geïnformeerd over de mogelijkheden die het Plaatselijk WerkgelegenheidsAgentschap (PWA) bood om hulp te krijgen bij o.a. voorbereidende graafwerken en tuinwerken ter afwerking achteraf.
  Vier personen  hebben van deze dienstverlening gebruik gemaakt.
• Het succes van deze actie is o.a. te danken aan:
  • zeer gunstige prijs voor de klant: door het grote aantal te saneren tanks, kon de milieuraad bij de prijsvraag een erg gunstige prijs bedingen (gekozen uit 14 offertes bij gespecialiseerde bedrijven)
  • de lage kostprijs in combinatie met de stedelijke subsidie heeft voor veel personen de doorslag gegeven
  • begeleiding door de milieuraad: we moeten vaststellen dat erg veel (vaak oudere) personen geen raad weten met hun oude tank. De milieuraad heeft hen begeleid voor en tijdens het neutralisatieproces.
• Op lange termijn zal deze actie een belangrijke bijdrage leveren tot het behoud van een zuivere bodem in de stad.

Biomarkten Zuidrand:

• De gemeenten Kontich, Edegem, Lint, Wommelgem en Mortsel engageerden zich om vanaf april 2004 maandelijks, alternerend tussen de gemeenten, een biomarkt te organiseren.
• Op de biomarkten zijn alleen handelaars/producenten aanwezig die producten met een bio-kwaliteitscertificaat verkopen.
  Daarnaast zijn op de markt ook lokale groeperingen en middenstand die ook werken aan een duurzame levenswijze welkom. (vb. Natuurpunt, compostmeesters, wereldwinkel, ...)
• De idee van de biocampagne werd geboren in november 2003. Toen werden, op initiatief van de milieuraad Mortsel, de gemeenten in de zuidrand van Antwerpen aangesproken om samen een aaneensluitende reeks van biomarkten te organiseren. Uiteindelijk bleef er een gemotiveerd groepje van 5 gemeenten over. Voor de contacten met de bioproducenten, werd de expertise van de vzw Wervel  ingehuurd. Deze organisatie staat mee aan de basis van de succesvolle maandelijkse biomarkt op het Antwerpse Falconplein.
• De doelstelling van dit biomarkt-project is de producenten een haalbaar afzetgebied te bezorgen en de inwoners van de gemeenten de kans te geven om gezonde streekgebonden biologische producten aan te kopen. Dit alles in een gezellige en sfeervolle context.
  Een eet- en drankgelegenheid zal iedereen de kans geven om letterlijk en figuurlijk van bio te proeven. Ook zal er getracht worden om door een optreden van een muziekgroepje de markten een muzikaal en cultureel tintje te geven.
  De biomarkt is bovendien een bij uitstek laagdrempelige initiatief om een breed publiek in contact te brengen met de rijke keuze aan bioproducten.
• Door de biomarkten te laten rouleren over de 5 deelnemende gemeenten, zijn we erin geslaagd om een breed publiek te bereiken dat maandelijks een markt kan verkennen in zijn buurt.
• Het is ook een mooi voorbeeld hoe de intergemeentelijke samenwerking kan leiden tot een belangrijke realisatie met een (gemeentegrens)overschrijdende uitstraling.
• In het startjaar 2004 werden er 6 biomarkten in de zuidrand georganiseerd, waarvan twee in Mortsel (april en oktober).

• Na afloop van de cyclus werd er met de markthandelaars een evaluatie van de marktencyclus gehouden.

• In 2005 zal het biomarkt initiatief verder groeien met 6 markten in Wilrijk en twee bijkomende markten in Mortsel. De organisatie van de markten in 2005 zal volledig door de de milieudienst gebeuren. Langs de zijde van de handelaars beschikt men nu over één contact bij de bio-handelaars: de vereniging "Bioboulevard".

Behaag Mortsel:

• Sinds 1996 wordt jaarlijks in de herfst een "behaag-actie" in samenwerking met "Natuurpunt" georganiseerd. Het doel hiervan is meer streekeigen groen in de stedelijke omgeving aan te planten.

• In 2004 bleef het aantal klanten stabiel op het niveau van 2003, maar daalde het totaal aantal verkochte planten.

• Tot 2003 vormden de niet-gemengde pakketten de hoofdmoot van de verkoop. In 2003 waren ze zelfs goed voor 4/5 van de verkoop. In 2004 hadden we een trendbreuk: er werden voor het eerst meer gemengde pakketten verkocht dan mono-hagen. Hopelijk zet deze trend zich volgende jaren door
• In 2003 en 2004 werd er aan de klanten van de behaagactie ook compost ter beschikking gesteld om hun planten optimaal te kunnen planten.
• In 2004 werden er 109 pakketten verkocht aan 43 klanten, goed voor 2438 planten of 759 meter haag.

Actie "geveltuintjes"

• In 2001 werd een eerste actie rond klimplanten en geveltuintjes gevoerd. Ze loopt samen met de behaag-actie en heeft een identieke doelstelling.
• In 2004 werden slechts 19 klimplanten verkocht aan 8 klanten.
• Deze actie is duidelijk aan het doodbloeden.

Kippenactie:

• Met de verkoop van kippen wil de milieuraad een bijdrage leveren in de beperking van de GFT-afval.
• In 2004 werden er 120 kippen aan 28 klanten bedeeld, een iets beter resultaat als in 2003.
• Alle klanten kregen een pakket met kippeneten, schelpjes en een legei, zodat de dieren gedurende hun eerste dagen bij hun nieuwe baasje een optimale start krijgen. Dit wordt door de klanten goed geapprecieerd.
• De meeste deelnemers hadden reeds kippen. De kippenactie werd gebruikt om het hoenderhok van vers bloed te voorzien.
• Naast het (beperkt) sensibiliserend karakter, draagt de actie bij tot de naambekendheid van de milieuraad.

Actie ongeadresseerd reclamedrukwerk

• In 2004 werd er niet actief gewerkt rond ongeadresseerd reclamedrukwerk.
• Het bedelen van ontradende stickers via het stadsbestuur gaat echter onverminderd door.

Regio-milieuraad:

• De milieuraden van de gemeenten Antwerpen, Boechout, Edegem, Hove, Kontich en Mortsel hebben een informele overlegstructuur op niveau van voorzitters en secretarissen.
• In 2004 is men samengekomen rond het thema "organisatie biomarkt".

Burenraad Agfa-Gevaert:

• De burenraad Agfa-Gevaert is in 2004 één maal samengekomen in het voorjaar.
  Belangrijkste punten:
  • Bodemonderzoek
  • Verkeer
  • Buurtcontacten
• In het najaar is er nog een informatievergadering geweest voor de bewoners van de aanpalende straten i.v.m. het bodemonderzoek

Overlegcomité luchthaven Antwerpen:

• In de nieuwe milieuvergunning van de luchthaven Deurne is de verplichting opgenomen om een overlegorgaan op te richten met de omwonenden (buurgemeenten + Boechout).
• In dit overlegcomité is de Mortselse milieuraad ook vertegenwoordigd.
• Het overlegcomité komt vier maal per jaar samen.
• De procedures van het overlegcomité maken dat er een grote tijd verloopt tussen de vergadering en de publicatie van het officiële verslag. De communicatie verloopt hierdoor moeizaam.
• Op elke vergadering komen volgende punten aan bod:
  • Bespreking van de resultaten van het geluidsmeetnet;
  • Bespreking van de resultaten van het klachtenregister aangelegd door het Provinciaal Instituut voor Hygiëne;
  • Bespreking van het overzicht van de nachtvluchten.
• In de twee eerste vergaderingen van 2004 werden ook de voorstellen en opmerkingen voor de nieuwe milieuvergunning van de luchthaven behandeld.
• De laatste twee vergaderingen van het jaar zijn samengeroepen "omdat het moet": nadat eerst door de voorzitter aangekondigd was dat de werking van de commissie opgeschort werd, heeft de luchthaven de vergadering nog tweemaal samengeroepen om te voldoen aan de voorwaarden van de lopende milieuvergunning.

Gemeentelijke Commissie voor Ruimtelijke Ordening

• De milieuraad heeft een vertegenwoordiger in de Gemeentelijke Commissie voor Ruimtelijke Ordening.

Overlegorgaan stedelijke adviesraad voor cultuurbeleid Mortsel

• In het overlegorgaan van de stedelijke adviesraad voor cultuurbeleid Mortsel kunnen we in principe in overleg treden met de andere Mortselse adviesraden.
  De aanwezigheid van andere adviesraden buiten de (organiserende) culturele raad, de milieuraad en de gezinsraad is echter beperkt.
• Deze adviesraad is in 2004 verschillende malen bijeengekomen.
• Er kwamen geen specifieke milieuraadthema's aan bod.
• Belangrijkste thema is het evenement "straten en pleinen" dat in het voorjaar 2005 gepland is.

Adviesgroep Mobiliteitsplan

• Voor zover we weten, is de adviesgroep mobiliteitsplan, sinds de oproep naar belangstellenden in 2001, nog nooit bijeengekomen.

'Op [de] weg' :

• De Milieu Advies Raad Mortsel werd laureaat van de wedstrijd "Fonds Dominique De Graeve 1999" van de Koning Boudewijnstichting met het project "Verkeersopvoeding via parcours langs alle basisscholen in Mortsel".
• Aan deze prijs was een geldbedrag van 4000 Euro verbonden om het project te kunnen uitvoeren.
• Wegens tijdsgebrek bij zowel de milieuraad als de stadsdiensten, werd de afwerking van een begeleidende brochure meermaals uitgesteld.
• Omdat de werkingsmiddelen van de milieuraad voor 2004 door het stadsbestuur ingehouden werden zolang er geen bestemming was voor de middelen die de milieuraad ontvangen had van het Fonds Dominique De Graeve, werd er bekeken of het niet opportuun was om (gezien de organisatorische problemen met het uitwerken van het project) het project af te blazen.
  Indien er geopteerd wordt voor een stopzetting diende de subsidie teruggestort te worden aan het Fonds.
• Op voorstel van Schepen Van Dyck werd het project gerealiseerd door Ellen Van Eyndhoven, met steun van vzw Langzaam verkeer.
  In september 2004 is een erg puik boekje met een becommentarieerd fietsparcours uitgegeven op 500 exemplaren. Deze zijn verdeeld onder de Mortselse scholen.
• De directies van de scholen waren zeer blij met de ontvangen brochures en gaan ze zeker gebruiken. Ze zien het echter eerder als voorjaarsactiviteit zodat in 2005 de meesten er pas van gebruik gaan maken.
  St-Aloisius heeft de brochure wel reeds gebruikt.
• Er blijven nog middelen over voor de verdere opvolging van het project en om een eventuele (geactualiseerde) herdruk te financieren.

Energiemeters:

• Sinds eind september 2003 beschikt de milieuraad over 3 sets van 2 energiemeters.
• Er is een demonstratieopstelling gebouwd waarmee aan de hand van de energiemeters het verschil in energieverbruik tussen een spaarlamp en een gloeilamp aangetoond wordt.
• Deze kunnen voor een maand uitgeleend worden aan de info-balie van de technische dienst. Dit initiatief werd eenmalig gepromoot via Mortsel Info in 2003 en wordt op elke infostand van de milieuraad op de jaarmarkt geplaatst.

Bio-café:

• Op de "Dag van het park" (29/05/2004) heeft de milieuraad in samenwerking met de stedelijke milieudienst een bio-café uitgebaat. De bezoekers konden smaken van een viertal biertjes, wijn, fruitsappen, koffie en -thee, chips of een schoteltje met kaas, salami en olijven. Al deze producten waren natuurlijk "bio".

'Straalt je dak?'

• In het kader van het Europees project GMES-GUS, slaan de stad Mortsel, de Milieu advies Raad Mortsel, Tandem en het bedrijf EUROSENSE de handen in elkaar om via thermografische opnames warmteverliezen in de daken van Mortsel op te sporen.
• Het belangrijkste doel van “Straalt je dak?” is de burger bewust te maken van het belang van een goede isolatie, dit zowel vanuit milieu-oogpunt als voor de portefeuille.

• In de nacht van donderdag op vrijdag 19 en 20 februari 2004 tussen 02:30 en 04:30u heeft de vlucht plaatsgevonden. De vlucht heeft onder redelijke maar zeker geen optimale omstandigheden plaatsgevonden. De resultaten zijn daarom niet optimaal, maar ze zijn zeker bruikbaar!.
  Tijdens deze nacht zijn 2 groepen van 2 vrijwilligers op pad gegaan om in situ de grondtemperaturen te meten.

• Tegen mei 2004 waren de foto's beschikbaar. Vervolgens werd er druk gewerkt om de resultaten te visualiseren en begrijpbaar voor te stellen voor het grote publiek.
• Op 28 oktober 2004 in de voormiddag werden de foto's officieel voorgesteld aan het publiek in het Ecohuis te Antwerpen. De persconferentie kende veel belangstelling en resulteerde in artikels in alle Vlaamse kranten, radio 2 , ATV en VRT-nieuws.
• Op 28 oktober 2004 werden de foto's 's avonds ook voorgesteld op een infoavond rond dakisolatie (spreker VIBE). De avond werd bijgewoond door 37 personen.
• Op de tentoonstelling in oktober 2004 van de thermografische luchtfoto’s in de wandelgangen van het stadhuis  werd door 230 burgers een afdruk van de foto besteld. Dit toont aan dat het onderwerp aanslaat bij de bevolking.

Na het stemhokje op de fiets? - Brialmontroute op 13/6/2004

• 's Namiddags op de dag van de Vlaamse- en Europese verkiezingen heeft de milieuraad in co-organisatie met de sportraad een begeleide fietstocht langs de Brialmontroute georganiseerd.
• Het was een leuke fietstocht, mede door het zalige fietsweer. Een 18-tal enthousiaste deelnemers heeft het traject afgelegd

Fiets- en wandelroutes:

• Ondanks de hoge graad van verstedelijking, is het best mogelijk om mooie fiets- en wandeltochten te maken binnen de gemeente.
• De milieuraad heeft in 2003 een tweetal routes door het Mortselse groen uitgestippeld.
• De wegbeschrijvingen kunnen afgehaald worden op de infodienst van het stadhuis of gedownload worden op de website van de Mortselse milieuraad.
• De fietsroutes worden erg goed onthaald bij de bevolking (en worden enthousiast verdeeld door het personeel van de infodienst). Tijdens het fietsseizoen, de biomarkt in april en op de jaarmarkt zijn er veel routebeschrijvingen uitgedeeld.
• De milieuraad pleit ervoor de routes te bebakenen. Het stadsbestuur volgt hierin de milieuraad niet.
• In 2004 zij er geen nieuwe routes bijgekomen, mogelijk worden er in 2005 nog nieuwe routes uitgestippeld.

Zelfevaluatie op basis van een enquête bij de leden en deelnemers

Om de werking van een milieuraad te evalueren is het handig wanneer men een beroep kan doen op een aantal maatstaven.

Er bestaan enkele algemene aanbevelingen die hun waarde hebben en van toepassing zijn voor de meeste milieuraden. Denk aan de bepalingen van de Samenwerkingsovereenkomst over de samenstelling van de raad, frequentie van vergaderen, de aanwezigheid van een huishoudelijk reglement, enzovoort.

Tandem (www.tandemweb.be) heeft geprobeerd om die maatstaven in een zelfevaluatietest te gieten. Aan de leden en de deelnemers van de milieuraad van 2004 werd gevraagd deze test in te vullen.

Samenvatting van de scores:

Ter info:

• Is je eindresultaat minder dan 60%, dan is er (heel) dringend werk aan de winkel!
• Behaal je tussen 60 en 80%, dan zit de werking goed, al kan er hier en daar waarschijnlijk nog wel iets verbeteren.
• Een score hoger dan 80% wijst op een (nagenoeg) perfecte werking. Houden zo!

Bespreking:

• In de relatie milieuraad - overheid wordt als voornaamst manco het laattijdig consulteren van de milieuraad door het stadsbestuur bij de besluitvorming.
  Men is wel tevreden over de informatie die door het stadsbestuur verstrekt wordt.
  De impact van de milieuraad op het gemeentelijk milieubeleid scoort laag.
• De invalshoek "samenstelling en organisatie" scoort héél goed, behalve het gekende probleem van de slechte vertegenwoordiging van de verschillende maatschappelijke geledingen in de raad.
  Dit maakt ook dat de voeling van de milieuraadsleden met hun achterban bij het thema "in de vergadering - vergaderstijl " minder scoort.
• Bij de klasse "in de vergadering - vergaderstijl ", lijkt de niet zo goede vergaderstijl nog voor verbetering vatbaar. Anderzijds wordt de mogelijkheid om door iedereen aan de discussie deel te nemen als erg positief ervaren.
• Het thema "relatie milieuraad - overheid" scoort globaal duidelijk minder dan de thema's "samenstelling en organisatie" en "in de vergadering - vergaderstijl ".
• Globaal scoort de milieuraad 78% op de vragen: een goede werking waaraan nog wel wat gesleuteld kan worden om de werking te verbeteren.
   

Globale evaluatie van de werking van de milieuraad

• In tegenstelling tot andere adviesraden, werkt de milieuraad enkel met personen die op vrijwillige wijze deelnemen aan de activiteiten. Dit is óók het geval voor de afgevaardigden van de verschillende doelgroepen. Buurgemeenten, maar ook leden en deelnemers, reageren positief op deze werkingsstructuur en hebben lovende commentaren over de openheid, de transparantie en de dynamische wijze waarop ingespeeld wordt op thema’s. De open structuur met leden die louter op basis van vrijwilligheid meewerken, staat mee borg voor de motivatie en de onafhankelijkheid.
• De vergaderfrequentie van één keer per maand vergt een belangrijke inspanning van leden en bestuur. Het gevoel overheerst dat deze frequentie noodzakelijk is om de stedelijke milieuproblematiek goed, diepgaand en kort op de bal spelend op te volgen. Om de vergaderingen aantrekkelijker en minder belastend te maken voor de deelnemers, werd er getracht een strakkere timing aan te houden zodat de vergaderingen op een redelijk uur (omstreeks 22.15 uur) afgerond kunnen worden.
• De vergaderingen van de milieuraad staan zoals hierboven gesteld open voor alle burgers. Om de bredere bevolking te bereiken, wordt er intensief gewerkt aan de externe communicatie. De Mortselse milieuraad beschikt over een website (http://www.milieuraadmortsel.be ), waarop alle informatie die beschikbaar is binnen de milieuraad "à la minute" gepubliceerd wordt. De site wordt behoorlijk bezocht en krijgt positieve kritiek.
• Op het vlak van de aanwezigheid van de diverse betrokken maatschappelijke geledingen is er verbetering mogelijk. De milieuraad wenst hier in het komende werkjaar aan te werken en rekent hiervoor op de actieve steun van het stadsbestuur. Bepaalde verenigingen of instanties hebben immers geen vertegenwoordiging. Ook jongeren blijven afwezig in de milieuraad.
• De nieuwe en innoverende projecten thermografische luchtfoto, collectieve sanering stookolietanks, biomarkt zuidrand Antwerpen en de nestkastenactie kenden heel wat bijval bij de bevolking.
  Al deze projecten werden verwezenlijkt met relatief beperkte inzet van personeel en middelen. Dit maakt deze projecten bijzonder interessant.
• Wat de werking van de milieuraad in 2004 betreft, merken we volgende trends op:
  • De Mortselse natuurverengingen Natuurpunt en Bessemcomité waren voorheen reeds aanwezig in de raad, maar treden steeds meer naar buiten. Dit leidt tot een erg goede samenwerking tussen deze verenigingen en de milieuraad.
  • Het aantal belangstellenden voor de vergaderingen blijft beperkt en stagneert. Wel is het aantal trouwe deelnemers aan de vergaderingen toegenomen, wat resulteert in een groter aantal stemgerechtigde leden in 2004.
  • De drukke agenda van vele leden van de milieuraad laat hen niet toe om te participeren in het dagelijks bestuur. Hierdoor worden de vergaderingen (te) sterk gestuurd door een beperkt aantal personen. Een gevolg hiervan is dat het niet altijd eenvoudig is vernieuwende ideeën aan te brengen.
  • Erg veel nieuwe acties die in de voorgaande jaren gerijpt waren, hebben hun uitvoering in 2004 gekend:
    • uitgaven boekje "Op [de] weg"
    • thermografische luchtfoto van Mortsel
    • collectieve sanering stookolietanks
    • biomarkt zuidrand Antwerpen
    • nestkastenactie.
  • De samenwerking met de milieuraden uit de regio lijkt terug opgestart met de samenwerking rond de biomarkt.
  • Een knelpunt met betrekking tot de adviesvragen van het stadsbestuur is de soms erg krappe adviestermijn.
    Een ander punt van aandacht is de trage respons van het stadsbestuur op vragen, suggesties en adviezen van de milieuraad.
  • Vastgesteld werd dat het stadsbestuur in 2004 blijkbaar enkel nog advies gevraagd heeft over de verplichte thema's. In het verleden werden (nagenoeg) alle milieuthema's voor advies voorgelegd.
• Naar 2005 kunnen reeds volgende doelstellingen en/of acties vastgelegd worden:
  • De stookolietankactie promoten bij de buurgemeenten zodat deze actie verder kan groeien.
  • De herhaling van bestaande succesvolle acties zoals de kippen-, behaag- en nestkastenactie.
  • De verdere uitbouw van de samenwerking met de milieuraden uit de buurgemeenten en de regio.
  • Verder ontwikkelen van het idee van een milieueducatieve ruimte op fort 4.

Marc Tobback - januari 2005

(als pdf-bestand: jv04.pdf )

[werkjaar 2004]

laatste wijziging: 06/08/2019